Zoals ik in een eerdere blog schreef ben ik op 19 november 2019 naar het congres: ‘Zichtbaar maken van data en doelen’ geweest. Vanuit het Belgisch Limburg vertrok ik om 6.45u ‘s ochtends en kwam ik na een autorit van 3 uur eindelijk aan in Driebergen-Zeist. Om 10.00u begon het congres dus ik had nog even de tijd om een kopje cappuccino te nemen. Het was een gezellige drukte en iets voor 10.00u vertrok iedereen naar de congres zaal waar het congres werd geopend door Lydia van Deelen.

#youcanlearnanything oftewel een leven lang leren, met deze woorden eindigde ik mijn eindpresentatie van mijn master SEN. Ik had meteen na deze presentatie zin gekregen om verder te luisteren naar de andere sprekers van de dag.

Ria van Duijn, was de volgende spreker. Haar presentatie ging vooral over gedragsverandering in de groep en hoe je dit stapsgewijs zou kunnen aanpakken. Wat ik uit haar presentatie heb gehaald is dat het belangrijk is om met de leerlingen groepsafspraken te maken, hiermee geef je de leerlingen eigenaarschap en verantwoordelijkheid. Deze groepsafspraken mogen er niet meer dan 5 zijn. Als de groepsafspraken samen zijn opgeschreven is het belangrijk om deze ook te laten ondertekenen. Het is mooi om hier dan een speciaal moment van te maken.

Hoe kun je deze groepsafspraken stapsgewijs bedenken samen met de kinderen?
Stel de kinderen de vraag: ‘Welke afspraken heb jij nodig om je veilig te voelen dit schooljaar?’ Geef de kinderen geeltjes om hun antwoorden op te schrijven. Laat de kinderen de geeltjes ophangen op grote borden en laat de afspraken door de kinderen rangschikken in kolommen op overeenkomsten. Hierna kun je de kinderen zelf uit de afspraken die ophangen laten kiezen welke ze het belangrijkste vinden door te stemmen oftewel turven. De 5 afspraken die uiteindelijk de meeste stemmen hebben worden de groepsafspraken dit schooljaar. Deze werkvorm neemt best wel wat tijd in beslag dus kun je misschien ook het beste verdelen over een aantal momenten.

Het is belangrijk om de afspraken levendig te houden in de groep. Dit kun je doen door tijdens een SEO-kring of wanneer het zich voordoet een afspraak eruit te halen en deze als groepsdoel te gaan benoemen. Aan dit doel koppel je dan een aantal meetmomenten per dag en als het goed gaat kun je ervoor kiezen om dan steeds een stapje op de groeps-thermometer / staafdiagram omhoog te gaan. Als uiteindelijk de thermometer vol is of de wasknijper bovenaan moet het doel natuurlijk worden gevierd. Dit vieren moet je vooraf met de kinderen afspreken, hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan 5 minuten langer buiten spelen, een spelletje samen spelen, een tosti-middag enzovoorts.

Ook is het belangrijk om aan het begin van het jaar een missie met de groep te bepalen, oftewel een motto yell van de groep. Dit is ook iets wat je samen met de groep bedenkt. Mooi is om dit schoolbreed te doen en dit ook aan elkaar te presenteren. Vragen die kunnen helpen bij het vormen van een missie zijn:

- Wie zijn we?
- Waarom zijn we hier?
- Wat gaan we doen?
- Hoe gaan we dat doen?

Ik vond het een zeer duidelijk presentatie en kreeg veel praktische ideeën in mijn hoofd tijdens het luisteren en bekijken van de presentatie, ook mooi dat ze filmpjes toonde vanuit de praktijk.

Marijke de Boer was de spreker die hierna kwam. Zij begon een mooie werkvorm uit te leggen die ze ook wel eens in de klas gebruikte namelijk de plus delta. Leerlingen mochten dan na een dag brainstormen wat goed ging (de plusjes), en wat beter zou kunnen (de delta’s). Deze werkvorm legde ze aan het begin van haar presentatie uit omdat ze graag zelf over haar presentatie feedback op deze manier wilde.

Ook maakte ze haar doelen die ze wilde bereiken met haar presentatie meteen heel duidelijk door deze vooraf te benoemen. Iets wat ook heel belangrijk is om zelf naar je leerlingen te doen.

Ze vertelde ook veel over het gebruik van een databord of doelenmuur. Hierbij vond zij het belangrijk dat wanneer je het schoolbreed in zet het bord in elke klas dezelfde naam heeft. Ook zou je volgens haar bij de kleutergroepen niet perse hoeven meten, maar deze wel door middel van picto’s duidelijk maken aan de leerlingen. Ook zei zij dat je individuele resultaten nooit op het databord moet hangen, maar altijd moet gaan voor gemiddeldes van de groep. De individuele resultaten waren wel mooi om in een levendig portfolio te gebruiken.

Op het databord komen altijd te staan: de missie, de doelen en de regels. Kies voor maximaal 5 doelen op het databord. Een mooie tip die zij ook gaf is om het databord te laten groeien, door bijvoorbeeld bij elk doel dat is gehaald aan een slinger er een slingerrondje erbij te hangen. Behaalde doelen moeten ook worden geborgd door een doelenmapje. Dan kun je deze doelen ook terug pakken als het misschien eens wat minder gaat met een behaalde doel.
Als je met een goed gevuld en levendig portfolio werkt kun je hier ook mooi leerling geleide oudergesprekken aan koppelen. Een individueel portfolio is zeker iets waar ik in de komende periode mee aan deze slag wil.

Na een heerlijke lunch was de derde spreker aan de beurt, Harmen Veldhuis.

Hij sprak ook over doelen en dat je vanuit doelen activiteiten moet bedenken en niet andersom, wat vaak nog wel eens gebeurd. Ook vond hij belangrijk dat je moet zorgen dat je een goede kennis hebt van de leerlijnen van de vakgebieden, ook van de groep voor en na je huidige groep. Iets waar ik het zeker mee eens ben. Hij gaf als tip mee om tijdens de les voor de verwerking het begrip te controleren door bijvoorbeeld gebruik te maken van wisbordjes.

Volgens hem moest een doel voor de kinderen het concept en de vaardigheid duidelijk maken. Bijvoorbeeld: ik kan een vierkant herkennen. Het concept hierbij is het vierkant en herkennen is de vaardigheid. Volgens hem bestaat een goed doel uit de 3 C’s: compact, concreet en controleerbaar. Doelen op het bord kun je delen door gebruik te maken van een dagplanning en de lessen onder te verdelen in: ik maak en ik leer.

Ook gaf hij het voorbeeld om doelen met ouders te delen door middel van een nieuwsflits of een ouderbord op de gang.

De laatste presentatie werd gegeven door Rosemarie Terlouw en Annemieke Kolkman. Zij bespraken de verschillende rollen die je als leerkracht kunt hebben, namelijk: leider, begeleider en coach. Tijdens een gesprek met een kind dat als coachingsgesprek dient is het belangrijk om goed te luisteren en ook echt te luisteren, door te vragen en ook te analyseren. Daarbij is het belangrijk dat je altijd controleert  of jouw aanname van het ‘probleem’ ook de werkelijkheid is.

Ook gingen zij nog iets dieper in op het individuele portfolio, zij benoemde het ook wel als een trotsmap. Onderdelen die volgens hun onderdeel van de map kunnen uitmaken zijn: sociaal-emotioneel, vakgebieden, CITO, trots op… en eigen doelen. Ze gaven voorbeelden die je kunt gebruiken, maar vonden het ook belangrijk dat je het eigen maakt naar de school en de visie van de school.

Ik vond het een zeer geslaagde dag, ik ben met veel inspiratie naar huis gegaan en heb de toegestuurde teampresentatie door Medilex onderwijs donderdag aan mijn team mogen presenteren. Ook het team werd enthousiast en zagen bepaalde dingen die we zouden kunnen gaan uitproberen of die we misschien wel aan het doen waren maar nog niet eerder zo benoemden. 

Ik kijk ernaar uit om nog eens een congres van Medilex onderwijs te mogen bijwonen, het was de in totaal 5 uur durende reis echt waard!